جشن های ایران باستان: آشنایی با مهم ترین جشن های باستانی ایران

ایران باستان سرزمین جشن ها و آیین های پرشکوهی بوده که ریشه در طبیعت و اعتقادات معنوی مردم این سرزمین داشتند. جشن هایی مانند جشن یلدا در فرهنگ ایران باستان، که در طولانی ترین شب سال برگزار می‌شد، جشن مهرگان در ایران باستان، که نمادی از دوستی و محبت و برداشت محصول بود، و جشن سده و تاریخچه آن، که به روشنایی و گرما در زمستان اختصاص داشت، همگی بخشی از میراث فرهنگی و معنوی ایرانیان محسوب می‌شوند. جشن های ایران باستان علاوه بر ایجاد لحظات شادی و همبستگی اجتماعی، بازتابی از ارتباط عمیق مردم با طبیعت و عناصر زندگی بودند.

1.جشن یلدا در فرهنگ ایران باستان

جشن یلدا در فرهنگ ایران باستان یکی دیگر از جشن هایی است که در طولانی ترین شب سال یعنی شب اول زمستان برگزار می‌شد. ایرانیان در این شب به پاسداشت پیروزی نور بر تاریکی، به هم پیوستن خانواده ها، و یادآوری آغاز زندگی نو و شروع سالی جدید می‌پرداختند. جشن یلدا در فرهنگ ایران باستان از نظر فرهنگی بسیار اهمیت دارد و هنوز هم در جامعه ایرانی به شکلی گسترده جشن گرفته می‌شود.

2.جشن مهرگان در ایران باستان

یکی از معروف ترین و پرطرفدارترین جشن ها، جشن مهرگان در ایران باستان است. این جشن که در آغاز پاییز و زمان برداشت محصولات برگزار می‌شد، به تقدیر از ایزد مهر و نیروهای دوستی و محبت اختصاص داشت. جشن مهرگان در ایران باستان، پس از نوروز، دومین جشن بزرگ ایرانیان باستان بود و در آن مردم به یادگیری و رعایت اصول همیاری و دوستی تشویق می‌شدند.

3.جشن سده و تاریخچه آن

جشن سده و تاریخچه آن یکی از جشن های آتش در ایران باستان بود که در میانه ی زمستان برگزار می‌شد. این جشن نمادی از روشنایی و گرما در دل تاریکی زمستان بود. در جشن سده، ایرانیان به روشن کردن آتش های بزرگ می‌پرداختند و با شادی و سرور به استقبال بهار می‌رفتند. جشن سده و تاریخچه آن نشان دهنده ی پیروزی نور بر تاریکی و آغاز گرما بود.

4.جشن تیرگان و آداب و رسوم آن

جشن تیرگان از دیگر جشن هایی  است که به گرامیداشت ایزد باران و آب، تیر (تیشتر) برگزار می‌شد. در این جشن، مردم با مراسم آب پاشی و دعای باران به تقدیس طبیعت و اهمیت آب در زندگی می‌پرداختند. تیرگان به ویژه در مناطق خشک ایران بسیار مهم بود و مردم در این روز به نیایش برای باران و برکت می‌پرداختند.

5.جشن خردادگان و فلسفه آن

جشن خردادگان، که یکی از مهم ترین جشن های ایران باستان است، در گرامیداشت ایزد خرداد، نگهبان آب ها و سلامتی برگزار می‌شد. در این جشن، ایرانیان به ستایش خرداد پرداخته و به منظور پاسداری از طبیعت و آب، به تمیز کردن چشمه ها و نهرها و نیز نیایش برای پاکیزگی و سلامت می‌پرداختند.

6.جشن بهمنگان و اهمیت آن در ایران باستان

بهمنگان یکی از جشن های ایران باستان است  که در ماه بهمن برگزار می‌شد. در این جشن، مردم به گرامیداشت خدای بهمن، نگهبان جانوران و کشاورزی می‌پرداختند. بهمنگان بیشتر به موضوعات مربوط به طبیعت، کشاورزی و دامداری اختصاص داشت و ایرانیان با انجام آیین های خاصی از زمین و حیوانات تقدیر می‌کردند.

7.جشن اسپندگان و نقش زنان در آن

جشن اسپندگان یا اسپندارمذگان به گرامیداشت ایزدبانوی زمین و همچنین زنان اختصاص داشت. این جشن  که در ماه اسفند برگزار می‌شد، نمادی از محبت، پرستاری از زمین، و تقدیس جایگاه زنان در جامعه بود. اسپندگان هنوز هم در فرهنگ ایرانی به عنوان روز عشق و بزرگداشت زنان یادآوری می‌شود.

8.جشن اردیبهشتگان و آیین های مربوط به آن

جشن اردیبهشتگان در ماه اردیبهشت برگزار می‌شد و به تقدیر از ایزد اردیبهشت، نگهبان نظم و پاکی، اختصاص داشت. در این جشن، ایرانیان به نیایش برای پاکی جسم و روح می‌پرداختند و با مراسم ویژه ای از محیط زیست و نظم طبیعت تقدیر می‌کردند.

نتیجه گیری

جشن های ایران باستان، از جشن یلدا و نوروز گرفته تا مهرگان و سده، همواره نمادی از پیوند عمیق ایرانیان با طبیعت و اعتقادات معنوی شان بوده‌اند. این جشن‌ها، با وجود گذر زمان، همچنان بخشی از هویت فرهنگی مردم ایران را تشکیل می‌دهند و با آیین‌های زیبا و معانی ژرف خود، نقشی مهم در حفظ و انتقال فرهنگ و باورهای باستانی ایفا می‌کنند.