هرآنچه باید درباره پر کردن دندان بدانید
پر کردن دندان یکی از روش های مؤثر برای درمان پوسیدگی و آسیب های دندانی است. این کار به حفظ ساختار دندان و جلوگیری از مشکلات جدی تر کمک می‌کند. بسیاری از افراد می‌پرسند “پر کردن دندان چقدر طول می‌کشد؟” یا “کامپوزیت بهتر است یا آمالگام؟” که انتخاب هرکدام بستگی به نیاز بیمار دارد. همچنین، رعایت مراقبت های بعد از پر کردن دندان باعث افزایش دوام پرکردگی می‌شود. در این مقاله، تمام نکات مهم درباره این روش درمانی را بررسی خواهیم کرد.
پر کردن دندان چیست و چه اهمیتی دارد؟
پر کردن دندان یکی از رایج ترین روش های درمانی در دندانپزشکی است که برای ترمیم دندان های پوسیده یا آسیب دیده استفاده می‌شود. در این روش، بخش های پوسیده یا تخریب شده دندان برداشته شده و با مواد مخصوصی پر می‌شود تا از پیشرفت پوسیدگی و مشکلات بیشتر جلوگیری شود. این کار به حفظ عملکرد و ساختار طبیعی دندان کمک کرده و از نیاز به درمان های پیچیده تر مانند ترمیم عصب دندان یا کشیدن دندان جلوگیری می‌کند.
دلایل نیاز به پر کردن دندان
پر کردن دندان یکی از مهم ترین روش های درمانی در دندانپزشکی است که برای جلوگیری از آسیب های جدی تر به دندان ها انجام می‌شود. در موارد زیر، دندانپزشک این روش را توصیه می‌کند:
- پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان رایج ترین دلیل برای نیاز به پر کردن است. زمانی که مینای دندان به دلیل تجمع باکتری ها و اسیدها تخریب می‌شود، یک حفره ایجاد می‌شود که اگر درمان نشود، پوسیدگی به عمق بیشتری نفوذ کرده و ممکن است باعث عفونت یا نیاز به عصب کشی دندان شود. - ترک خوردگی یا شکستگی دندان
دندان ممکن است به دلیل جویدن غذاهای سخت، دندان قروچه یا ضربه دچار ترک یا شکستگی شود. در این شرایط، پر کردن دندان می‌تواند ساختار آن را حفظ کرده و از آسیب بیشتر جلوگیری کند. - فرسایش مینای دندان
مصرف زیاد مواد اسیدی، مسواک زدن نادرست یا دندان قروچه می‌تواند باعث فرسایش مینای دندان شود. در چنین مواردی، پر کردن دندان با مواد مناسب به تقویت و محافظت از سطح دندان کمک می‌کند. - ترمیم دندان پس از درمان کانال ریشه
بعد از درمان ریشه ، دندان ضعیف تر می‌شود و برای جلوگیری از شکستگی یا نفوذ باکتری ها، نیاز به پر کردن یا روکش دارد. - جلوگیری از پیشرفت مشکلات دندانی
گاهی اوقات ترک های ریز در دندان بدون درد هستند اما به مرور زمان گسترش می‌یابند. پر کردن زودهنگام این ترک ها می‌تواند از آسیب های جدی تر جلوگیری کند.
با توجه به اهمیت این درمان، اگر علائمی مانند درد، حساسیت به سرما و گرما یا حفره های روی دندان مشاهده کردید، بهتر است هرچه سریع تر به دندانپزشک مراجعه کنید تا از مشکلات بیشتر جلوگیری شود.
انواع مواد مورد استفاده در پر کردن دندان
برای پر کردن دندان، دندانپزشکان از مواد مختلفی استفاده می‌کنند که هرکدام ویژگی های خاص خود را دارند. انتخاب ماده مناسب به عواملی مانند محل دندان، استحکام موردنیاز، هزینه و زیبایی بستگی دارد. در ادامه انواع مواد پرکننده دندان را بررسی می‌کنیم:
1. آمالگام (نقره ای رنگ و مقاوم)
آمالگام ترکیبی از فلزات مختلف مانند نقره، قلع، مس و جیوه است. این ماده به دلیل دوام و استحکام بالا، برای دندان های عقبی که تحت فشار زیادی هستند، مناسب است.
مزایا:
- مقاومت بالا در برابر سایش
- طول عمر زیاد (حدود ۱۰ تا ۱۵ سال)
- مقرون به صرفه
معایب:
- رنگ نقره ای که ظاهر طبیعی ندارد
- امکان گسترش و انقباض با تغییر دما، که در برخی موارد منجر به ترک خوردگی دندان می‌شود
2. کامپوزیت (همرنگ دندان و زیبا)
کامپوزیت نوعی ماده رزینی است که به دلیل تطابق رنگ با دندان های طبیعی، برای دندان های جلو و ترمیم های قابل مشاهده کاربرد دارد.
مزایا:
- ظاهری طبیعی و همرنگ دندان
- اتصال محکم به ساختار دندان
- نیاز به تراش کمتر دندان نسبت به آمالگام
معایب:
- طول عمر کمتر نسبت به آمالگام (۵ تا ۷ سال)
- احتمال سایش و تغییر رنگ در طول زمان
3. سرامیک (پورسلین – بادوام و زیبا)
سرامیک (پورسلین) یکی از گزینه های پرطرفدار برای افرادی است که به دنبال ظاهری زیبا و دوام بالا هستند. این ماده بیشتر در اینله و آنله یا روکش های دندانی استفاده می‌شود.
مزایا:
- همرنگ دندان و مقاوم در برابر تغییر رنگ
- طول عمر بالا (بیش از ۱۰ سال)
- زیباتر از کامپوزیت و آمالگام
معایب:
- هزینه بالاتر نسبت به سایر مواد
- شکنندگی در برابر فشار زیاد
4. گلاس‌آینومر (مناسب برای کودکان و دندان های کم فشار)
این ماده ترکیبی از شیشه و پلی آکریلیک اسید است و اغلب برای دندان های شیری کودکان یا در بخش هایی که فشار زیادی روی آن ها نیست، به کار می‌رود.
مزایا:
- آزادسازی فلوراید برای محافظت در برابر پوسیدگی بیشتر
- اتصال شیمیایی به دندان بدون نیاز به چسب مخصوص
معایب:
- دوام کمتر (حدود ۵ سال)
- استحکام پایین تر نسبت به کامپوزیت و آمالگام
5. طلا (مقاوم و گران قیمت)
پر کردن دندان با طلا گزینه ای لوکس اما بسیار بادوام است. این نوع پرکردگی به صورت اینله یا آنله ساخته شده و روی دندان قرار می‌گیرد.
مزایا:
- مقاومت بالا و طول عمر بیش از ۱۵ سال
- عدم واکنش با بزاق و عدم زنگ زدگی
معایب:
- هزینه بالا
- نیاز به جلسات بیشتر برای نصب
کدام ماده برای پر کردن دندان بهتر است؟
انتخاب بین پر کردن دندان با مواد کامپوزیت یا آمالگام بستگی به محل دندان و اولویت های بیمار دارد. اگر دوام و استحکام مهم تر باشد، آمالگام گزینه بهتری است، اما اگر زیبایی و همرنگ بودن با دندان ها اولویت داشته باشد، کامپوزیت توصیه می‌شود. همچنین برای دندان های عقبی، سرامیک یا طلا گزینه های مقاوم تری هستند.
قبل از تصمیم گیری، بهتر است با دندانپزشک مشورت کنید تا بهترین گزینه متناسب با شرایط دندان شما انتخاب شود.
مراحل پر کردن دندان: از معاینه تا مراقبت های پس از درمان
پر کردن دندان یک روش رایج برای درمان پوسیدگی یا آسیب های دندانی است. این فرایند معمولاً در ۳۰ تا ۶۰ دقیقه انجام می‌شود، اما مدت زمان آن بستگی به میزان آسیب و نوع ماده پرکننده دارد. در ادامه مراحل این درمان را بررسی می‌کنیم:
1. معاینه و تشخیص پوسیدگی
در اولین مرحله، دندانپزشک با استفاده از معاینه چشمی، رادیوگرافی (عکس دندان) و ابزار مخصوص، میزان پوسیدگی یا شکستگی دندان را بررسی می‌کند. سپس بر اساس محل و شدت آسیب، پر کردن دندان با مواد کامپوزیت یا آمالگام یا سایر مواد مناسب انتخاب می‌شود.
2. بی حسی موضعی (در صورت نیاز)
اگر پوسیدگی عمیق باشد، دندانپزشک بی حسی موضعی تزریق می‌کند تا بیمار هنگام درمان احساس درد نداشته باشد. برای پوسیدگی های سطحی، ممکن است نیازی به بی حسی نباشد.
3. حذف بخش پوسیده دندان
پس از بی حسی، دندانپزشک با استفاده از دریل مخصوص یا لیزر دندانپزشکی، بخش های پوسیده یا آسیب دیده دندان را برمی‌دارد و سطح دندان را برای پر کردن آماده می‌کند.
4. انتخاب و استفاده از ماده پرکننده
بسته به شرایط دندان، یکی از مواد پرکننده مانند آمالگام (نقره ای و مقاوم)، سرامیک یا گلاس‌آینومر انتخاب می‌شود. سپس این ماده در حفره دندان قرار داده و شکل داده می‌شود.
5. تنظیم و پالیش پرکردگی
پس از قرارگیری ماده پرکننده، دندانپزشک آن را با ابزار مخصوص صاف و تنظیم می‌کند تا با سطح سایر دندان ها هماهنگ شود. در صورت استفاده از کامپوزیت، نور آبی مخصوص برای سخت شدن آن به کار می‌رود.
6. بررسی نهایی و توصیه های مراقبتی
در پایان، دندانپزشک بررسی می‌کند که پرکردگی دندان باعث اختلال در بایت (نحوه جفت شدن دندان ها) نشود. سپس نکات مهم مربوط به مراقبت های بعد از پر کردن دندان را توضیح می‌دهد، مانند:
- پرهیز از غذاهای سخت و چسبناک تا ۲۴ ساعت
- رعایت بهداشت دهان و دندان
- در صورت احساس درد یا حساسیت، استفاده از مسکن های تجویز شده
مراقبت های بعد از پر کردن دندان
پس از پر کردن دندان، رعایت نکات مراقبتی بسیار مهم است تا پرکردگی ماندگاری بیشتری داشته باشد و از بروز مشکلاتی مانند حساسیت یا درد جلوگیری شود. در ادامه، مهم ترین مراقبت های لازم پس از این درمان را بررسی می‌کنیم:
1. پرهیز از خوردن و آشامیدن تا رفع بی حسی
پس از پر کردن دندان، ممکن است بی حسی تا چند ساعت باقی بماند. در این مدت، از جویدن غذاهای سخت یا داغ خودداری کنید تا به طور ناخواسته به لب یا زبان خود آسیب نزنید.
2. اجتناب از غذاهای سفت، چسبناک و خیلی سرد یا داغ
- اگر از آمالگام (نقره ای رنگ) استفاده شده است، حداقل ۲۴ ساعت از جویدن غذاهای سفت خودداری کنید تا پرکردگی کاملاً سفت شود.
- در صورت پر کردن دندان با مواد کامپوزیت، بلافاصله پس از درمان می‌توان غذا خورد، اما بهتر است تا چند ساعت از مصرف غذاهای سخت و چسبناک پرهیز کنید.
- از نوشیدنی های خیلی داغ یا سرد پرهیز کنید، زیرا ممکن است باعث حساسیت دندان شود.
3. رعایت بهداشت دهان و دندان
- حداقل روزانه دو بار مسواک بزنید و از خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کنید.
- نخ دندان بکشید، اما در روزهای اول با ملایمت این کار را انجام دهید تا به پرکردگی آسیبی نرسد.
- استفاده از دهان شویه های آنتی باکتریال می‌تواند به کاهش التهاب و جلوگیری از عفونت کمک کند.
4. کنترل حساسیت دندان پس از پر کردن
حساسیت دندان به سرما، گرما یا فشار ممکن است چند روز تا چند هفته ادامه داشته باشد. برای کاهش حساسیت می‌توان از روش های زیر استفاده کرد:
- مصرف خمیردندان مخصوص دندان های حساس
- پرهیز از غذاهای تحریک کننده مانند مرکبات، قهوه و نوشیدنی های اسیدی
- در صورت درد یا التهاب، استفاده از مسکن های ملایم با تجویز دندانپزشک
5. توجه به درد غیرطبیعی و مشکلات احتمالی
اگر بعد از پر کردن دندان دچار مشکلات زیر شدید، حتماً با دندانپزشک مشورت کنید:
- درد شدید و مداوم که پس از چند روز کاهش پیدا نکند
- شکستن یا لق شدن پرکردگی
- احساس بلندی یا تداخل در بایت (جفت شدن دندان ها)
6. مراجعه به دندانپزشک برای بررسی وضعیت پرکردگی
پرکردگی دندان ممکن است با گذشت زمان فرسوده شود و نیاز به ترمیم یا تعویض داشته باشد. بنابراین، بهتر است حداقل سالانه یک بار برای معاینه دندان های پرشده به دندانپزشک مراجعه کنید.
رعایت مراقبت های بعد از پر کردن دندان مانند اجتناب از غذاهای سفت، حفظ بهداشت دهان و کنترل حساسیت، به افزایش دوام پرکردگی و جلوگیری از مشکلات بعدی کمک می‌کند. در صورت بروز درد شدید یا مشکلات دیگر، مراجعه سریع به دندانپزشک ضروری است.
پر کردن دندان چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان پر کردن دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله میزان پوسیدگی، نوع ماده پرکننده و پیچیدگی درمان. معمولاً این فرایند بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد، اما در برخی موارد ممکن است بیشتر زمان ببرد.
عوامل تأثیرگذار بر زمان پر کردن دندان
شدت پوسیدگی و آسیب دندان
- اگر پوسیدگی سطحی باشد، پر کردن دندان حدود ۳۰ دقیقه زمان می‌برد.
- در مواردی که پوسیدگی عمیق است یا نیاز به ترمیم عصب دندان وجود دارد، ممکن است درمان در چند جلسه انجام شود.
نوع ماده پرکننده
پر کردن دندان با مواد کامپوزیت یا آمالگام زمان متفاوتی دارد:
- کامپوزیت: معمولاً در یک جلسه انجام شده و هر لایه با نور مخصوص سفت می‌شود که ممکن است کمی زمان بر باشد.
- آمالگام: سریع تر آماده شده اما ۲۴ ساعت طول می‌کشد تا کاملاً سفت شود.
نیاز به بی حسی موضعی
- اگر دندانپزشک از بی حسی استفاده کند، زمان بیشتری برای تأثیرگذاری آن نیاز است.
- برای پوسیدگی های کوچک که نیازی به بی حسی ندارند، روند درمان سریع تر انجام می‌شود.
تعداد دندان های نیازمند پر کردن
- اگر چند دندان در یک جلسه پر شوند، زمان درمان افزایش می‌یابد.
پر کردن دندان چقدر طول می‌کشد؟ در بیشتر موارد، ۳۰ تا ۶۰ دقیقه برای یک دندان کافی است. اگر دندان آسیب زیادی دیده باشد یا نیاز به درمان های تکمیلی مانند ترمیم عصب دندان داشته باشد، ممکن است به بیش از یک جلسه نیاز باشد. انتخاب بین کامپوزیت یا آمالگام نیز در سرعت انجام درمان تأثیر دارد.
جایگزین های پر کردن دندان: روش های دیگر برای ترمیم دندان های آسیب دیده
اگرچه پر کردن دندان یکی از رایج ترین روش ها برای درمان پوسیدگی و آسیب های دندانی است، اما در برخی موارد ممکن است گزینه های جایگزین بهتری وجود داشته باشد. این جایگزین ها بسته به میزان آسیب دندان، موقعیت آن و نیاز بیمار انتخاب می‌شوند.
1. اینله و آنله (Inlay & Onlay)
اینله و آنله روش هایی مشابه پر کردن دندان هستند، اما از مواد بادوام تری مانند سرامیک یا طلا ساخته شده و در لابراتوار طراحی می‌شوند.
مزایا:
- استحکام بیشتر نسبت به پرکردگی های معمولی
- دوام بالا (۱۰ تا ۳۰ سال)
- تطابق بهتر با ساختار دندان
معایب:
- هزینه بالاتر نسبت به پر کردن دندان
- نیاز به دو جلسه درمانی برای قالب گیری و نصب
2. روکش دندان (Crown)
اگر دندان به شدت آسیب دیده باشد و پر کردن یا اینله و آنله کافی نباشد، روکش دندان گزینه ای عالی است. در این روش، یک روکش (کلاهک) روی دندان قرار می‌گیرد تا از آن محافظت کند.
مزایا:
- محافظت از دندان های ضعیف و ترک خورده
- افزایش طول عمر دندان
- قابلیت استفاده از مواد همرنگ دندان (سرامیک)
معایب:
- نیاز به تراشیدن بخش زیادی از دندان
- هزینه بالاتر نسبت به پر کردن دندان
3. فلورایدتراپی (در مراحل اولیه پوسیدگی)
اگر پوسیدگی هنوز در مراحل اولیه باشد و سوراخی در دندان ایجاد نشده باشد، فلورایدتراپی می‌تواند کمک کند تا مینای دندان دوباره تقویت شده و از پیشرفت پوسیدگی جلوگیری شود.
مزایا:
- بدون نیاز به تراشیدن دندان
- روش غیر تهاجمی و بدون درد
معایب:
- فقط در مراحل اولیه پوسیدگی مؤثر است
- برای دندان های با پوسیدگی عمیق کاربردی ندارد
4. ایمپلنت دندان (برای دندان های غیر قابل ترمیم)
اگر دندان بیش از حد آسیب دیده باشد و قابل ترمیم نباشد، ممکن است دندانپزشک کشیدن آن و جایگزینی با ایمپلنت دندان را پیشنهاد کند. ایمپلنت شامل یک پیچ فلزی است که در استخوان فک قرار گرفته و تاج دندانی روی آن نصب می‌شود.
مزایا:
- جایگزین دائمی برای دندان ازدست رفته
- ظاهری کاملاً طبیعی و عملکرد مشابه دندان واقعی
معایب:
- هزینه بالا
- نیاز به جراحی و دوره بهبودی طولانی
در حالی که پر کردن دندان رایج ترین روش برای ترمیم پوسیدگی است، در برخی موارد جایگزین هایی مانند اینله و آنله، روکش دندان، فلورایدتراپی یا ایمپلنت گزینه های بهتری هستند. انتخاب بهترین روش به میزان آسیب دندان و توصیه دندانپزشک بستگی دارد.
