طب سنتی کره ای چیست؟
طب سنتی کره ای (Traditional Korean Medicine یا TKM) یکی از شاخه های کهن طب آسیای شرقی است که قرن ها در فرهنگ و زندگی مردم کره ریشه دارد. این طب بر پایه ی درمان کل نگر بنا شده است؛ یعنی بدن، ذهن و روح را یکپارچه می‌بیند و تلاش می‌کند میان آن ها تعادل برقرار کند.
در طب سنتی کره ای، حفظ توازن درونی بدن اهمیت زیادی دارد. این تعادل معمولاً با واژه ی “گی (Gi)” یا انرژی حیاتی توصیف می‌شود. «گی» نیرویی است که در بدن جریان دارد و وقتی ضعیف یا ناپایدار می‌شود، بیماری پدید می‌آید. هدف طب کره ای، تقویت و تنظیم جریان گی در بدن است.
تفاوت با طب سنتی چینی و ژاپنی
هرچند طب سنتی کره ای شباهت هایی با طب چینی و ژاپنی دارد (مثل استفاده از طب سوزنی، داروهای گیاهی و ماساژ درمانی)، اما در فلسفه، ابزارها و روش های درمانی تفاوت هایی دیده می‌شود:
- طب کره ای تاکید بیشتری بر سرشت فردی دارد و درمان را بر اساس ویژگی های منحصر به فرد هر بیمار تنظیم می‌کند (مفهومی به نام “چه گو” یا constitution).
- در طب کره ای از نسخه های دارویی خاص خود استفاده می‌شود که ترکیب گیاهان در آن ها با طب چینی متفاوت است.
- روش های سوزن زنی و نقاط استفاده شده در طب سوزنی کره ای با طب چینی تفاوت هایی دارد.
در این شاخه از طب، به جای درمان سریع علائم، تلاش می‌شود ریشه ی بیماری شناسایی و اصلاح شود.
در ادامه ی مقاله به فواید طب سنتی کره ای و نیز اشاره ای به مشاهیر طب کره ای خواهیم داشت.
مشاهیر طب کره ای
در تاریخ طب سنتی کره‌ای، چهره های برجسته ای وجود دارند که نقش مهمی در توسعه، مکتوب سازی و گسترش این دانش داشته اند. این افراد نه تنها در زمان خود پزشکان بزرگی بودند، بلکه با نوشتن کتاب های تخصصی و اصلاح روش های درمانی، پایه‌گذار بسیاری از اصولی شدند که هنوز هم در طب سنتی کره ای استفاده می‌شود.
یکی از مشهورترین این افراد، هو جون (Heo Jun) است؛ پزشکی برجسته از دوران چوسان که اثر معروف او به نام “دونگ ایی بوگام” (Dongui Bogam) همچنان یکی از منابع مرجع در طب سنتی کره ای به شمار می‌رود. این کتاب، دانش پزشکی زمان خود را به صورت منظم و قابل فهم دسته بندی کرده و بر اهمیت تعادل انرژی در بدن و رابطه‌ی ذهن و جسم تأکید دارد.
از دیگر چهره های مهم می‌توان به پزشکانی مانند جی ما لی (Ji Ma Lee) و کوک جونگ آن (Gukjong An) اشاره کرد که هرکدام در دوره های مختلف، با نوآوری ها و آموزش های خود تأثیرگذار بودند.
نقش این مشاهیر طب کره ای تنها در درمان بیماران خلاصه نمی‌شود؛ بلکه آن ها فرهنگ سلامت و زندگی متعادل را در جامعه گسترش دادند. امروزه نیز بسیاری از کلینیک ها و دانشگاه های طب سنتی در کره، نام و آثار این بزرگان را زنده نگه داشته اند.
روش های درمانی در طب سنتی کره ای
در این طب، درمان تنها به دارو ختم نمی‌شود، بلکه مجموعه ای از روش های مکمل و هماهنگ برای بازگرداندن تعادل به بدن و ذهن به کار می‌رود. این روش ها با تکیه بر فلسفه ی “درمان کل نگر” طراحی شده اند تا نه تنها علائم بیماری، بلکه علت اصلی آن را هدف قرار دهند.
- طب سوزنی کره ای (Sujichim)
یکی از مهم ترین روش ها در طب کره ای، طب سوزنی است که با وارد کردن سوزن های ظریف به نقاط خاصی از بدن، جریان انرژی “گی” را تنظیم می‌کند. در مقایسه با نسخه ی چینی این روش، نوع کره ای گاهی از سوزن های باریک تر و تکنیک های متفاوتی بهره می‌برد.
- داروهای گیاهی
داروهای گیاهی در طب سنتی کره ای اهمیت ویژه ای دارند. ترکیب گیاهان مختلف در دوزهای مشخص، برای تقویت سیستم ایمنی، کاهش استرس و پاکسازی بدن کاربرد دارند. بسیاری از نسخه‌ها از آثار مشاهیر طب کره ای اقتباس شده اند.
- ماساژ درمانی سنتی (Chimso)
این روش بر پایه فشار دادن و حرکت دادن نقاط خاصی از بدن است تا انرژی مسدود شده آزاد شود و گردش خون بهبود یابد. ماساژ کره ای اغلب با استفاده از تکنیک های دستی و تنفسی همراه است.
- درمان های حرارتی (Moxibustion)
در این روش، از گرمای حاصل از سوزاندن گیاه “موگ وورت” روی نقاط خاص بدن استفاده می‌شود. این گرما باعث تحریک انرژی و کاهش درد در ناحیه ی موردنظر می‌گردد.
- مدیتیشن و تمرینات ذهنی
برای حفظ تعادل ذهن و جسم، مدیتیشن، تنفس عمیق، و حرکات آرام بدنی در برخی پروتکل های درمانی استفاده می‌شود. این تمرینات به کاهش اضطراب و افزایش تمرکز کمک می‌کنند.
- رژیم های غذایی درمانی
در طب سنتی کره ای، غذا فقط برای تغذیه نیست، بلکه نوعی دارو محسوب می‌شود. استفاده از خوراکی هایی مانند سوپ جینسینگ، چای های گیاهی و غذاهای سبک، بخشی از درمان به حساب می‌آید.
این روش ها، پایه های اصلی این طب را تشکیل می‌دهند و همچنان در درمان های مدرن این کشور نیز به کار می‌روند. در ادامه، نگاهی به فواید طب سنتی کره ای خواهیم داشت.
پرکاربرد ترین گیاهان دارویی در طب سنتی کره ای
در این طب، گیاهان دارویی نقش اصلی در درمان بیماری ها ایفا می‌کنند. این گیاهان نه تنها در نسخه های امروزی، بلکه در آثار مشاهیر طب کره ای نیز به صورت گسترده معرفی شده اند. برخی از گیاهان پرکاربرد عبارت اند از:
- جینسینگ قرمز کره ای: گیاهی پرارزش برای تقویت انرژی، ایمنی بدن و کاهش خستگی.
- ریشه شیرین بیان: ضدالتهاب، مفید برای گوارش و پاک سازی بدن.
- گل داوودی (Chrysanthemum): برای آرامش اعصاب و پاکسازی کبد.
- قارچ ریشی و قارچ شیتاکه: تقویت سیستم ایمنی و مقابله با استرس.
- موگ وورت (Mugwort): گیاه پرکاربرد در درمان‌های حرارتی و پاکسازی خون.
این گیاهان در ترکیب با یکدیگر، بسته به نوع مزاج و مشکل بیمار، تجویز می‌شوند. بسیاری از فواید آن ها در قالب فواید طب سنتی کره ای قابل بررسی اند.
فواید طب سنتی کره ای
این طب با تمرکز بر تعادل بدن و انرژی حیاتی، فواید متعددی برای سلامت جسم و ذهن به همراه دارد. این طب، که ریشه در آموزه های کهن و آثار مشاهیر طب کره ای دارد، بیشتر از آنکه فقط بیماری را درمان کند، به پیشگیری و حفظ سلامتی اهمیت می‌دهد.
برخی از فواید مهم آن عبارت اند از:
- تقویت سیستم ایمنی و افزایش مقاومت بدن
- کاهش استرس، اضطراب و بهبود کیفیت خواب
- کمک به پاکسازی بدن از سموم و بهبود عملکرد کبد
- افزایش سطح انرژی و تمرکز
- کاهش دردهای مزمن مانند درد مفاصل یا سردردهای تنشی
امروزه بسیاری از مردم در سراسر جهان به دلیل همین فواید طب سنتی کره ای، به روش های درمانی آن روی آورده اند.
نتیجه گیری
طب سنتی کره‌ای ترکیبی از دانش، تجربه و نگرش کل نگر به سلامت است که قرن ها در فرهنگ مردم کره جاری بوده. این طب با تکیه بر روش هایی مانند داروهای گیاهی، طب سوزنی و رژیم غذایی درمانی، تلاش می‌کند تا تعادل بدن و ذهن را حفظ کند.
امروزه به واسطه ی تلاش های مشاهیر طب کره ای و تأکید بر رویکرد پیشگیرانه، این طب مورد توجه جهانی قرار گرفته است. بسیاری از افراد به دلیل فواید این طب آن را به عنوان یک روش مکمل یا حتی اصلی در مسیر سلامت خود انتخاب می‌کنند.
